Η ..ματσαράγκα με το περίφημο πολλαπλασιαστή

Δεν θα είχα ασχοληθεί καλοί μου αναγνώστες με τη  πρόσφατη  συζήτηση για το δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή γιατί τα συμπεράσματα Blanchard ήταν  για μένα αναμενόμενα , στο βαθμό μάλιστα που  έχουν ήδη επιβεβαιωθεί από τη πραγματικότητα.  😉

Αλλά σε μια πρόσφατη συζήτηση στη  Καλύβα  ο καλός μας Αφώτιστος  , στον οποίο αφιερώνεται το παρόν ποστ ,  παρέθεσε ένα λινκ με  άρθρο του Μ.Ματσαγγάνη   στο «έγκριτο» Πρώκταγκον  σχετικό με την όλη συζήτηση.  Θεωρώντας ο καλός σχολιαστής ότι η «αφήγηση»  αυτή  ήταν η πιό ξεκάθαρη  εξήγηση για τους μη γνώστες  ( κοινούς θνητούς ) του αντικειμένου με έβαλε  στη μπρίζα  🙂 …

Και τούτο γιατί συν τοις άλλοις ο …ματσαράγκας υιοθετεί – αντιγράφει αβίαστα και αβάδιστα την εκτίμηση δύο αναλυτών  του CEPS  περί της τιμής του εν Ελλάδι πολλαπλασιαστού , αλλά και   μέρος  της παρουσίασης της εργασίας των  εν λόγω αναλυτών.

Αναγκάστηκα λοιπόν να αναζητήσω και να διαβάσω το άρθρο Ματσαγγάνη ,  τη πρωτότυπη μελέτη των  δύο αναλυτών  , μέρος της τρέχουσας βιβλιογραφίας  κτλ κτλ. Παράλληλα  έπρεπε να συμμετέχω στη σχετική συζήτηση στου Πάνου , όπου παρέπεμπα στο υπό συγγραφήν εδώ ποστ που τώρα διαβάζετε , πράγμα που για πρώτη φορά στη μακρά ιστολογική μου ζωή κάνω.

ας δώσω πρώτα τα βασικά λίνκια :

Η συζήτηση στου Πάνου :  100% σίγουρος… « Η καλύβα ψηλά στο βουνό

Το ποστ του … μαργαρίτα :  μη μαδάς τη μαργαρίτα: Fiscal multipliers – oh yeah!

Και το πρωτότυπο στο Πρώκταγκον : Δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές – oh yeah! | ΘΕΜΑΤΑ | Protagon

Στο τελευταίο εκ των συνδέσμων  που είναι και το κύριο άρθρο που ενδιαφέρει ,  ο καλός κυριούλης παραδέχεται αρχικά ( εκ του πονηρού 😉 ) ότι δεν έχει ασχοληθεί , πέρα από τη βασική μάκρο  του 2ου έτους της ΑΣΟΕΕ , με τους πολλαπλασιαστές.  Έτσι «αναπαύεται»  σε αυτά που ισχυρίζονται τα δύο λίνκια που ο ίδιος εισάγει στο κείμενο του.

Τα μεταφέρω και εδώ :

Α)

  AC_&_DG_Greek_Multipliers_&_Exports[1].pdf (application/pdf Object)   Η συνοπτική παρουσίαση της εργασίας των C, Alcidi και D. Gros  πάνω στο υπό συζήτηση αντικείμενο και

Β)

wp1301.pdf (application/pdf Object)      η πλήρης εργασία των Blanchard και Leigh  από τον  Οκτώβριο παρελθόντος έτους που δημιούργησε το σχετικό πάταγο

Μια πρώτη παρατήρηση  για το ύφος του προβεβλημένου φιόρου είναι ότι εξαρχής υπονομεύει τους δεύτερους για να αναδείξει τους πρώτους . Αυτό συμβαίνει επειδή  , πέρα από το εν παρενθέσει και εν δυνάμει ορέο σχόλιο για τον Ολιβιέ – μεγάλο κεφάλι , σπεύδει να υπογραμμίσει το γνωστό disclaimer που υπάρχει σε κάθε μελέτη του ΙMF , ότι δηλαδή η μελέτη και τα συμπεράσματα δεν απηχούν τις επίσημες απόψεις του οργανισμού αλλά τις προσωπικές των συγγραφέων . Αν ο ματσαράγκας  ήθελε να είναι δίκαιος θα  μας έλεγε ότι αυτό το disclaimer  είθισται να  υπάρχει σε κάθε ανάλυση – έρευνα  – μελέτη που φέρει το λογότυπο τέτοιων οργανισμών και δεν εκφράζει τίποτε περισσότερο από  τις επιφυλάξεις – προφυλάξεις που  τηρούν οι οργανισμοί αυτοί για ευνόητους λόγους . Αλλά είναι , όπως είπαμε ματσαράγκας γιατί  δεν έχει τη στοιχειώδη αμεροληψία  ώστε να  μας πει ότι ΚΑΙ στο απολειφάδι των Alcidi και Gros  ο  «πατρικός» οργανισμός CEPS με ορέα μπλε γραμματάκια τηρεί το  σχεδόν πανομοιότυπο disclaimer  για τους ίδιους ακριβώς ( και ευνόητους ) λόγους. 😆

Το μνημονιακό πάθος , εξαίρετοι μου αναγνώστες , δεν κρύβεται και εξ όνυχος το …ματσαράγκα 😉

Αλλά , ως δεδηλωμένη μετριότητα στα των πολλαπλασιαστών  ( προσθέτω εδώ και στις ποσοτικές μεθόδους ) , ο ΜΜ  επαφίεται με άνεση στο κείμενο – περίληψη των δύο ερευνητών του CEPS , υιοθετεί και τα νούμερα και τη συλλογιστική τους και το γυρνάει στις ευκολίες … δηλαδή στη πολιτικούρα . Βέβαια στο τέλος στενάζει και αυτός από το πόνο που προκάλεσε  και θα προκαλέσει η  πολιτική που εφαρμόστηκε , αλλά ΤΙΝΑ κάνουμε ;;;

Αντίθετα ο υποφαινόμενος παραληρών στάρετς δεν θα ασχοληθεί με πολιτικούρες και , όπως υποσχέθηκα στον Αφώτιστο , θα χτυπήσω εκεί που πονάει 😉

Η περιληπτική παρουσίαση  της εργασίας στην οποία ομνύει ο ματσαράγκας έχει προέλευση ένα προγενέστερο πέιπερ των ιδίων που έκανα το κόπο να βρώ , μαζί με άλλα πολλά ενδιαφέροντα που θα δείτε παρακάτω :

Γ)

WD 347 Gros & Alcidi GIPSY update.pdf

Είναι μια ενδιαφέρουσα εργασία που αφορά τους …γύφτους ( GIPSY 🙂  )  όπου μεταξύ άλλων  σημαντικών , που διέφυγαν όμως της προσοχής του ματσαράγκα  , εμφανίζεται για πρώτη φορά στο παράρτημα περί  Κευνσιανών  πολλαπλασιαστών η περίφημη τιμή 1,4 για το  fiscal multiplier . Η μελέτη είναι βασισμένη σε στοιχεία του 2010 και έχει υποστεί  μερικές διορθώσεις στο τελικό κείμενο του 2011 . Αλλά αυτό που είναι πράγματι ενδιαφέρον είναι ότι χρησιμοποιείται η βασική κευνσιανή μεθοδολογία για να εκμαιευθεί ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής  με στοιχεία  μέχρι το 2010.  Θυμίζω ότι  ως τότε ελάχιστο μέρος των μέτρων δημοσιονομικής πολιτικής τόσο στις δαπάνες όσο και στα έξοδα είχαν εφαρμοστεί .  Οι καλοί  μελετητές ζούσαν ακόμα στην εποχή των normal times όπως τους αποκαλεί  ο Ολιβιές στη δική του μελέτη.

Στο παράρτημα Α της μελέτης  ( τελευταίο λινκ Γ σελ. 23 – 24 )  φαίνεται ότι  χωρίς το συνυπολογισμό της επίδρασης της οριακής φορολογικής επιβάρυνσης t ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής είναι  1/ (s+m) = 2,5 για τη Ψωροκώσταινα.  Και όταν επιτέλους καταλήξουν στη νέα βελτιωμένη έκδοση , συμπεριλαμβάνωντας και την  επίδραση της φορολογικής επιβάρυνσης ,  καταλήγουν σε δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή  1/ ( s+m+t)   = 1,4  .  Αυτό με «στοιχεία» για το t  της περιόδου 2002 – 2007  😉 .

Με βάση τους υπολογισμούς μου η οριακή φορολογική επιβάρυνση για κάθε πρόσθετη μονάδα προϊόντος  είναι περίπου t =  0.315
ως εκτιμώμενη τιμή για τη περίοδο 2002 – 2007 προφανώς…

Ο αντίστοιχος υπολογισμός για την Ισπανία δίνει t = 0.5  για τη δε Πορτογαλία  t = 0.51 πάντα με στοιχεία 2002 – 2007  και βγάλτε μόνοι σας τα συμπεράσματα ,  για να δούμε πώς και από ποιούς οδηγείται μια χώρα σε δημοσιονομικό αδιέξοδο … μόνο μη μου αρχίσετε τα  εβαίσθητα περί ανομίας και φοροδιαφυγής  🙂

Το μπακάλικο της μεθόδου υπερβαίνει τα εσκαμμένα  , αφού  με τέτοιες τεχνικές και χρησιμοποιώντας στοιχεία παρελθόντων ετών δεν μπορεί κανείς να  αποτολμήσει εκτιμήσεις  για φαινόμενα που έχουν σχεδόν άμεσες επιδράσεις  ( ελάχιστο lag , μέσα σε ένα Q  )  με την εφαρμογή τους  😉  αλλά και εξακολουθητικές επιδράσεις – μετακυλίσεις  σε επόμενες χρονικές περιόδους . Πχ η αύξηση στην έμμεση φορολογία , ή  μείωση μισθών  είναι μέτρα άμεσης απόδοσης – επίδρασης σε όλα τα μεγέθη.

Παρόλα αυτά αν κανείς διαβάσει με προσοχή το παράρτημα , αλλά και όλη τη μελέτη , θα διαπιστώσει ότι  ομολογούνται   άλλα  και άσχετα με αυτά που παρουσιάζει ο ματσαράγκας. Όπως :

Το  γεγονός ότι σε επιχειρήσεις financial consolidation  όπως αυτή που βιώνουμε τα φορολογικά έσοδα επηρεάζονται από την ύφεση σε τέτοιο βαθμό που τίθεται ζήτημα για τη χρησιμότητα εφαρμογής του «βελτιωμένου» συντελεστή…. any questions 😉

Το γεγονός ότι το δημόσιο χρέος δεν ήταν ουσιαστικά εξυπηρετήσιμο μεσομακροπρόθεσμα  παρά μόνο αν επιτυγχάνονταν  πρωκτογενή πλεονάσματα πάνω από 12% του ΑΕΠ , πράγμα που θα δούμε του αγίου πούτσου ανήμερα . Βέβαια με το τελευταίο κούρεμα και τις ρυθμίσεις  το ποσοστό αυτό κατεβαίνει κοντά στο μισό , αλλά  κάτι τέτοιο σημαίνει ότι  θα υπάρχει πρωκτογενές πλεόνασμα  επί σειρά ετών που ξεπερνά τα 11 δις ετησίως και ουδείς φαντάζεται πώς …ούτε ο ματσαράγκας ouaaaaaou 😉

Το γεγονός ότι για να επιτευχθεί ισορροπία στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών  ή ακόμα και ένα περιθώριο ασφαλείας ( πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ )  – προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε συζήτηση βιωσιμότητας του χρέους  – θα χρειαστεί  με βάση το 2010 να μειωθεί η κατανάλωση πάνω από 20%   μέχρι και το 2012 με βάση τα Βαλτικά «στάνταρντς» . Βέβαια αυτό έχει ήδη συντελεστεί με το παραπάνω αλλά οι καλοί μελετητές  και ο ματσαράγκας γνωρίζουν καλά ότι το χρέος δεν είναι ακόμα βιώσιμο και παρά τα κουρέματα. .. ooops 😉

Υπάρχουν και άλλα ενδιαφέροντα στην εν λόγω μελέτη ( λινκ Γ ) από την οποία , τουλάχιστον όσον αφορά την Ελλάδα , προκύπτει για όποιον μπορεί να  καταλάβει , διαβάζωντας και ανάμεσα στις γραμμές ,  ότι το κύριο πρόβλημα είναι ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο και ούτε γίνεται να καταστεί τέτοιο ( και προφανώς εξυπηρετήσιμο ) παρά μόνο αν συνδυαστικά συμβούν διάφορα ευτράπελα όπως θετικό  εμπορικό ισοζύγιο της τάξης του 15% του ΑΕΠ , μείωση κατανάλωσης κατά περίπου 25% κτλ κτλ

Πέραν αυτών αναδίφησα στις λοιπές μελέτες των δύο ερευνητών  και βρήκα  και άλλα διαμάντια  ( για μερικά από αυτά κυριολεκτώ )  με τα οποία  θα ασχοληθώ στα σχόλια. Η χρονολογική εξέλιξη των αναλύσεων και των συμπερασμάτων τους σε αυτή τη σειρά μελετών ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις στην εφαρμοζόμενη πολιτική , αλλά και των εξελίξεων στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα ( και ως ένα βαθμό τις προαναγγέλλουν ) Δεν είναι τυχαίο άλλωστε , το CEPS είναι ευαγές ίδρυμα με  μεγάλη επίδραση , διαπλοκή με τα κέντρα αποφάσεων και ως ένα βαθμό διαμορφώνει πολιτική . Μέρος των εσόδων του προέρχεται από επίσημη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση , ένα άλλο μέρος διόλου ευκαταφρόνητο ( 25% ) από  επιχειρήσεις. φαντάζομαι θα συμβάλλει και η ηθικότατη Μίζενς …  ( για να μη κάνει μόνο ο ματσαράγκας εξυπνάδες 🙂 )

Αλλά το καίριο που αφορά αυτό εδώ το ποστ είναι  η μπακαλική μέθοδος εκτίμησης του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή που ο ματσαράγκας  αγκαλιάζει αβάδιστα , αφήνωντας την αρωματική  πορδούλα του για τις «αντίπαλες» εκτιμήσεις των ..σκιτζήδων του IMF . Περί αυτών στη συνέχεια του ποστ…

Ας δούμε λοιπόν τι κάνουν οι ..σκιτζήδες για να εκτιμήσουν το δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή .  Παρεπιφτού δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα ερχόμουν σε αυτό εδώ το ιστολόγιο να «υπερασπιστώ» τη θιγείσα τιμή της παρθένου IMF , αλλά ας όψεται ο ματσαράγκας  🙂

Η εργασία των Blanchard και Leigh ( λίνκ Β )  επιχειρεί να εκτιμήσει  μια παράμετρο : τη συσχέτιση μεταξύ διαφορών προβλεπόμενης και πραγματοποιηθείσας επίδοσης από τη μία στο ΑΕΠ ( εξαρτημένη μεταβλητή )  και από την άλλη στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα ( ανεξάρτητη μεταβλητή ) σε ένα σύνολο 26 χωρών της Ε.Ε.  δεν είναι βέβαια άμεσα ορατό από πού προκύπτει εκτίμηση για το δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή ,αλλά αν σκεφτούμε λίγο θα καταλάβουμε ότι  η υπολογιζόμενη παλινδρομικά σχέση δείχνει σε ποιό βαθμό  οι εκτιμήσεις – προβλέψεις των αναλυτών επιβεβαιώνονται , όταν η σχεδιαζόμενη  δημοσιονομική πολιτική ( έλλειμμα ή πλεόνασμα στόχος ) εφαρμόζεται όσον αφορά τις αντίστοιχες προβλέψεις (  και υποθέσεις επομένως )  για την επίδραση της δημοσιονομικής πολιτικής στο προϊόν ΑΕΠ. Τα στοιχεία είναι μέχρι και το  2012

Ας το δούμε με απλούς όρους

Αν  ΔΑΕΠt η διαφορά μεταξύ προβλεπόμενης και πραγματοποιηθείσας τιμής του ΑΕΠ στη χρονική περίοδο t

ΔFt η διαφορά μεταξύ προβλεπόμενης και πραγματοποιηθείσας τιμής του δημοσιονομικού  ελλείμματος ή πλεονάσματος

και η εκτιμώμενη γραμμική σχέση

ΔΑΕΠt = a + bΔFt + εt

με αυστηρά στατιστικά (  επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας 1%  και R = 0.704 )  προκύπτει :

ΔΑΕΠt = 0.775 – 1,095ΔFt

Αν ΔFt > 0 έχουμε μείωση ελλείμματος ή αύξηση πλεονάσματος πέραν των προβλέψεων

Αν ΔFt < 0 έχουμε αύξηση ελλείμματος ή μείωση πλεονάσματος πέραν των προβλεπομένων

παρατηρούμε λοιπόν ότι η κάθε πρόσθετη μονάδα στο ΔFt  επηρεάζει σχεδόν ισόποσα και αρνητικά τη  πραγματική τιμή του ΑΕΠ σε σχέση με τη προβλεπόμενη …  Επίσης  φαίνεται από τον θετικό αυτόνομο συντελεστή ότι οι αρχές  χρησιμοποίησαν στην επίμαχη περίοδο μέτρα που έτειναν να βελτιώσουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα  περισσότερο από το  προβλεπόμενο κατά  0.775 , υπερέβαλαν δηλαδή εαυτούς 😉

Τι μας λέει πρακτικά το αποτέλεσμα :

α) ότι οι προβλέψεις έπεσαν έξω ακριβώς επειδή  χρησιμοποίησαν στην ανάλυση – πρόβλεψη τυπικούς δημοσιονομικούς συντελεστές των normal times .  Η αντίστοιχη παλινδρόμηση που περιλαμβάνει  και τις λοιπές αναπτυγμένες  χώρες ( οι περισσότερες την ίδια περίοδο διανύουν τους  normal times )  δίνει beta = – 0.538

β) ότι η επίδραση της προσπάθειας για financial consolidation επέφερε επί του ΑΕΠ αρνητικό αποτέλεσμα σαφώς μεγαλύτερο του αναμενομένου . Εδώ να σημειώσω ότι αν από το δείγμα αφαιρεθούν οι δύο ακραίες  χώρες  Ελλάδα και … Γερμανία το beta πέφτει σε – 0.776 . Αντιλαμβάνεται κανείς δηλαδή  τι τιμή θα είχε ο συντελεστής αν  στο δείγμα των 26 υπήρχαν καμμιά δεκαριά Ψωροκώσταινες  🙂

Επιπλέον να σημειώσω ότι η μελέτη των δύο εγκεφάλων ( που είσαι ματσαράγκα  ;;; )  περιλαμβάνει όλα τα τεστ ευστάθειας ,  dummy μεταβλητές ελέγχου  ,  μεθόδους  εξομάλυνσης ακραίων τιμών και όλα εκείνα τα σοβαρά εργαλεία που χαρακτηρίζουν τις εργασίες των ερευνητών  που ακολουθούν τη πέραν του Ατλαντικού μεθοδολογία . Γιατί όταν προσπαθείς να εκτιμήσεις  μια παράμετρο όπως το δημοσιονομικό συντελεστή , που εκφράζει ένα  απόλυτα δυναμικό φαινόμενο  , δεν πας με κλασσικές μπακαλικές , αλλά ψάχνεις το «αναπάντεχο» και το απρόβλεπτο όπως έκαναν οι δύο μελετητές του IMF.

Να προσθέσω εδώ ότι στην έρευνα αυτή διαπιστώνουν ότι η τιμή του beta  μειώνεται  στο  βασικό σύνολο των 26 χωρών όσο περνάμε στο 2011 και 2012. Η εξήγηση που δίνουν οι δύο ερευνητές ( σε δύο σημεία της έρευνας )  είναι ότι όσο προχωρά το consolidation οι πολλαπλασιαστές μειώνονται ή εναλλακτικά ότι οι αναλυτές που κάνουν προβλέψεις μαθαίνουν σταδιακά από τα λάθη τους . Εγώ προσυπογράφω το δεύτερο …που σημαίνει ότι συν τω χρόνω αντιλαμβάνονται ότι σε συνθήκες όπως αυτές οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές είναι αυξημένοι ( ο ματσαράγκας αναρωτιέμαι  τι λέει επ’ αυτού 🙂 )

Επίσης ένα σημαντικό εύρημα είναι ότι αν αναλυθεί το ΔFt στις δύο βασικές συνιστώσες :  μεταβολή στα έσοδα ( φόροι ) και στη δαπάνη από τις προβλεπόμενες τιμές στις πραγματικές , η επίδραση των δύο συνιστωσών στο ΑΕΠ έχει οριακά έστω στατιστικά σημαντική διαφορά , όπου για τα έσοδα beta = – 0.865  και για τη δαπάνη  beta = + 1.244  ( προφανώς ΘΕΤΙΚΟ….! 🙂   Από αυτό προκύπτει εμμέσως αλλά σαφώς   ( για τους κοινούς θνητούς ) ότι η  επίδραση από τα φορολογικά έσοδα μειώνει πέραν του προβλεπομένου  το ΑΕΠ ισχυρά , αλλά η επίδραση από τη μεταβολή στις δαπάνες είναι μακράν πιό ισχυρή και ( βέβαια ) προς την αντίθετη κατεύθυνση  😉 ( ματσαράγκα … σε ζητούν στο IMF 😆  )

Αλλά , ελάχιστοί μου και γι αυτό αγαπητοί  αναγνώστες ,  θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί ποιά μύγα τσίμπησε τον Ολιβιέ και άρχισε ξαφνικά να  ψάχνει τους πολλαπλασιαστές Οκτώβρη μήνα , αντί να πάει για κάστανα ή μανίτες ;;  🙂

Ο ματσαράγκας έχει και γι αυτό άποψη .  Επειδή η εργασία των δύο εγκεφάλων  του θίγει το υπεραγαπημένο του μουνιμόνιο  , βάζει το ισχυρότατο πολιτικό του  κριτήριο να  εκφράσει τη γνωστή ( και διάχυτη στο τρέχον επικοινωνιακό παίγνιο )  παπαριά … Αντιγράφω  :  «και το οποίο κυκλοφόρησε λίγο πριν από τις γιορτές» όπου διαφαίνωνται τα γνωστά υπονοούμενα 🙂

Ας δούμε όμως τι τελικά  κινητοποίησε  τους δύο εγκεφάλους για να προχωρήσουν σε αυτή την έρευνα :  πέρα από τη διάχυτη εντύπωση για την αποτυχία των μέτρων σε Ελλάδα και Πορτογαλία , πέρα από τα πανταχόθεν ερχόμενα μηνύματα για την αποτυχία των προβλέψεων τους σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης ,  υπήρχε θαμμένη στα συρτάρια του IMF μια εργασία δυναμίτης από το καλοκαίρι του 2012. Αυτό είναι το επόμενο και τελευταίο λινκ  που παραθέτει ο σαλεμένος στάρετς και το πιό ισχυρό :

Δ)

wp12150.pdf (application/pdf Object)

Πρόκειται για μια πρωτότυπη και άκρως ενδιαφέρουσα εργασία τριών αναλυτών Giancarlo Corsetti, Andre Meier, και Gernot J. Müller που επιδιώκει να καθορίσει τους παράγοντες που επηρεάζουν το πολλαπλασιαστή δημοσίων δαπανών , αλλά και τις συνέπειες στις απότομες μεταβολές  αυτού του στοιχείου της δημοσιονομικής πολιτικής.

Η στατιστική τεχνική εδώ είναι πρωτότυπη και , κατά τη γνώμη μου , πανέξυπνη . Με μια διαδικασία  δύο σταδίων και με χρήση της VAR  ( Διανυσματική αυτοπαλινδρόμηση ) σε ένα δείγμα 17 χωρών του ΟΟΣΑ  που δεν περιλαμβάνει την Ελλάδα .  Ο κάθε πονηρός ματσαράγκας θα μας πει εδώ ότι έτσι δεν προκύπτει  κάτι για το πολλαπλασιαστή  Ψωροκώσταινας , αλλά με βάση αυτά που γνωρίζουμε για το χρησιμοποιούμενο δείγμα  των 17 χωρών και λαμβάνωντας υπόψιν τις «ιδιαιτερότητες»  της χώρας μας , που τόσο ορέα εκθέτει ο ΜΜ στο άρθρο του στο Πρώκταγκον , μπορεί κανείς να φανταστεί τι τελικά ισχύει για την Ελλάδα. Πόσο δηλαδή πιό σημαντικός  θα είναι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής δαπανών  😉

Στο πρώτο στάδιο με τη VAR για τα έτη  1978 – 2008  ,  επιχειρούν να εντοπίσουν τις αιφνίδιες αλλαγές στη πολιτική δημοσίων δαπανών… αυτό που ονομάζουν fiscal shock.  Γιατί όμως αναζητούν αυτές τις απότομες μεταβολές ;;;. Επειδή γνωρίζουν ότι η δημοσιονομική πολιτική έχει ..ουρές σε επόμενες χρονικές περιόδους και επομένως για να ερμηνευτεί ορθά η επίδραση μιας  αλλαγής πολιτικής δαπανών στους λοιπούς οικονομικούς δείκτες θα πρέπει να βρεθούν οι απότομες αλλαγές και όχι απλά  η διαχρονική εξέλιξη των μεγεθών.  Αυτό είμαι σίγουρος ότι το αντιλαμβάνεται κάθε κοινός θνητός , πόσω μάλλον ο ματσαράγκας…

Το αποτέλεσμα αυτής της πρώτης διαδικασίας δίνεται στο παράρτημα , σελ 37 – 38   ( για τους ημίτυφλους σαν εμένα  ποντίκι και  Ctrl 🙂 ) . Σε δείγμα λοιπόν 444 παρατηρήσεων προέκυψαν τα  fiscal shocks ως περιπτώσεις όπου «σπάει» ο  «κανόνας» της πολιτικής δαπανών δημόσιας κατανάλωσης  ανά εξεταζόμενη χώρα έτος προς έτος . Η σημασία της επιλογής της δημόσιας κατανάλωσης είναι ότι στο δείγμα ήδη  κατά μέσον όρο αφορά περίπου το 22% του εκάστοτε ΑΕΠ και δεν επηρεάζεται ιδιαίτερα από κυκλικά φαινόμενα σε αντίθεση με τη δαπάνη δημοσίων επενδύσεων που επηρεάζεται από κυκλικές κυμάνσεις και επίσης επιδρά στη παραγωγικότητα του ιδιωτικού τομέα

Σε αυτό το στάδιο με χρήση διανυσματικής αυτοπαλινδρόμησης ερευνώνται  τα shocks ανά χώρα ως σφάλματα εt σε συνάρτηση με διάφορα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη και  lags δύο  ετησίων περιόδων ( στο κ.κ. εισόδημα και τις δαπάνες δημόσιας κατανάλωσης ) .  Επίσης χρησιμοποιούνται  ορισμένες ακόμα μεταβλητές όπως η τάση των χρονολογικών σειρών , ο δείκτης CLIt-1  που εκφράζει την αναμενόμενη εξέλιξη της οικονομικής συγκυρίας ( ΟΟΣΑ )  καθώς και τρείς dummies πολύ σημαντικές για τη συνέχεια όπως θα δούμε  :  α) το αν υπάρχει ή όχι σταθερή  νομισματική ισοτιμία ,  β) αν τα δημοσιονομικά είναι «υγιή» και γ) αν η οικονομία  βρισκόταν σε κρίση .

Η αντικειμενική εξίσωση ήταν :

gt,i = i + itrendt + i,1gt−1,i + i,2gt−2,i + i,1yt−1,i + i,2yt−2,i + iclit−1,i + ibt−1,i+ i,1pegt−1,i + i,2straint,i + i,3crisist−1,i + εt,i.

και αυτό που ανιχνεύεται ως απότομη μεταβολή σε σχέση με το»κανόνα»  ( δηλαδή το shock ) είναι  το κατά περίπτωση σφάλμα εt,i   ως απόσταση από τη γραμμή παλινδρόμησης . Η τεχνική αυτή προσέγγισης είναι πραγματικά  έξυπνη γιατί αν το σφάλμα είναι σχετικά μεγάλο  δείχνει ότι  η κυβέρνηση έκανε σε χρονική περίοδο t μια ισχυρή παρέμβαση ( αυξητική ή μειωτική )  στη δημόσια καταναλωτική δαπάνη μη «αναμενόμενη»  και άρα «προεξοφλημένη» 😉

Στο δεύτερο στάδιο της στατιστικής επεξεργασίας τα σφάλματα αυτά μέχρι και lags τριών περιόδων χρησιμοποιούνται ως μεταβλητές ελέγχου για να γίνει με τη μέθοδο της διανυσματικής αυτοπαλινδρόμησης εκτίμηση διαφόρων μακροοικονομικών μεγεθών όπως το  ΑΕΠ και  τις συνιστώσες του , το επίπεδο τιμών κτλ.

η αντικειμενική εξίσωση είναι

xt,i = i + μitrendt + ixt−1,i + 1bεt,i + 2bεt−1,i + 3bεt−2,i + 4bεt−3,i+ 1 (bεt,i  dt,i) + 2 (bεt−1,i  dt−1,i) + 3 (bεt−2,i  dt−2,i) + 4 (bεt−3,i  dt−3,i) + 1dt,i + 2dt−1,i + 3dt−2,i + 4dt−3,i + ut,i

Και εδώ χρησιμοποιούνται εναλλακτικά ως  dt,i οι τρεις dummies  : σταθερή ισοτιμία ,  δημοσιονομικό πρόβλημα ,  συνθήκες κρίσης

Να μη σας κουράζω με λοιπές λεπτομέρειες από μια έρευνα που κατά τη γνώμη μου είναι κομβική  για το υπό συζήτηση  θέμα  , αν και δεν περιλαμβάνει  στο δείγμα την Ελλάδα.

Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι στο σενάριο χωρίς dummies  κατά μέσο όρο ο εκτιμώμενος συντελεστής σε σχέση με το ΑΕΠ είναι της τάξης του 0.7  ενώ όσον αφορά την ιδιωτική κατανάλωση σχεδόν μηδενικός . Αυτό αντανακλά σε μεγάλο βαθμό αυτό που θα ονομάζαμε  δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή  δαπανών , αλλά σε συνθήκες σαν κι αυτές που ονειρεύεται ο κάθε ματσαράγκας και  αποκαλούν normal times  οι Ολιβιέδες . 🙂  . Σε μια σειρά γραφημάτων φαίνεται η αναμενόμενη επίδραση σε όλα τα βασικά οικονομικά μεγέθη με τα διαστήματα εμπιστοσύνης τους  ( σελ. 18 του λινκ Δ ) . Τίποτε το μη αναμενόμενο. Τα συμπεράσματα επιβεβαιώνουν το σύνολο σχεδόν προηγουμένων εμπειρικών ερευνών που βρίσκουν το πολλαπλασιαστή μεταξύ 0.5 και 1.0 για το ΑΕΠ

Όμως το πράγμα αλλάζει δραματικά όταν εισέλθουν στην ανάλυση  οι ψευδομεταβλητές  συνθηκών …. χεχε 😉

Όταν εξετάζεται η περίπτωση όπου υπάρχει σταθερή ισοτιμία (  call me euro ) ο πολλαπλασιαστής είναι θετικός και σαφώς μεγαλύτερος από το βασικό σενάριο , ( κυμαινόμενη ισοτιμία , δημοσιονομική υγεία ,  ανυπαρξία κρίσης ) ( σελ 22 )

Όταν εξετάζεται η περίπτωση όπου τα δημοσιονομικά πάσχουν ( χρέος > 100% ΑΕΠ και έλλειμμα > 6% ΑΕΠ )   δεν υπάρχει σημαντική διαφορά από το βασικό σενάριο  στο προϊόν αν και  υπάρχει θετική  συσχέτιση  ως προς την ιδιωτική κατανάλωση. Είναι ενδιαφέρον να  δούμε ότι στο τέλος του σχετικού αποσπάσματος οι ερευνητές θεωρούν ότι  η ύπαρξη  δημοσιονομικού προβλήματος δεν επηρεάζει σημαντικά τη «γραμμή μετάδοσης¨του fiscal shock και επομένως δεν επιδρά σημαντικά στη τιμή του πολλαπλασιαστή 😉

Αντίθετα όταν εξετάζεται η περίπτωση όπου υπάρχει  οικονομική κρίση με τις άλλες ψευδομεταβλητές στην αρχική τους τιμή το αποτέλεσμα στη μετάδοση προς το προϊόν είναι εντυπωσιακό φθάνωντας στο 2  ( σελ 23 – 24 )

Μία παρατήρηση του στάρετς της συμφοράς : Η κάθε ψευδομεταβλητή έχει μελετηθεί ξεχωριστά και όχι σε συνδυασμό , οπότε δεν μπορούμε να δούμε τι συμβαίνει αν πχ  μια χώρα  ( και μάλιστα μια Ψωροκώσταινα  )  έχει σε συνδυασμό  δεσμευμένη ισοτιμία , δημοσιονομικό πρόβλημα  και οικονομική κρίση . Οι δύο από τους παράγοντες ( 1ος και 3ος ) τείνουν να αυξάνουν το πολλαπλασιαστή και ο δεύτερος να το μειώνει ή να μην τον επηρεάζει αισθητά.

Στη συνέχεια οι ερευνητές  , ευσυνείδητοι  και σοβαροί καθώς είναι  προχωρούν σε ελέγχους ευαισθησίας του μοντέλου  για διάφορα ενδεχόμενα  , στενεύωντας τους ορισμούς  των dummies από τους οποίους δεν προκύπτουν σημαντικά  συμπεράσματα.

Αυτό που είναι χρήσιμο για κάθε ενδιαφερόμενο , ακόμα και για  τους «κοινούς  θνητούς» είναι η ανάγνωση του κλεισίματος στη σελίδα 28 του λινκίου Δ ,πράγμα που αφήνω  σε σας 😉

Οι Ολιβιέδες προφανώς γνωρίζουν την ύπαρξη της εργασίας των τριών ερευνητών και είναι φανερό ότι τα εδώ συμπεράσματα κινητοποίησαν τα ανακλαστικά τους .  Έτσι μάλλον προήλθε το ενδιαφέρον τους  για να προκύψει η δική τους  ανάλυση που ειρωνεύεται πλαγίως ο …δευτεροετής ματσαράγκας.  🙂

Παράλληλα διαπίστωναν στη πράξη ότι τα μέχρι τότε κοστουμάκια που έρραβαν για τη Ψωροκώσταινα , τη πιό GIPSY από τους GIPSYs , έφερναν περισσότερο προς το σάβανο και  προσπάθησαν να εξηγήσουν το γιατί , για να μην ανησυχεί ο ματσαράγκας … 🙂

Το πιό τρανταχτό συμπέρασμα που βγάζει ο  σάικο στράρετς σας  είναι ότι χωρίς  τεράστιο κούρεμα στο χρέος και χωρίς  σημαντική περίοδο χάριτος  ώστε να  εξοικονομηθούν άμεσα πόροι  για  δημόσια δαπάνη ( καταναλωτική και επενδυτική )  οι ορέες  προτάσεις του ματσαράγκα για εξαγωγική στροφή , σύλληψη της φοροδιαφυγής , ευνομία και αυτονόητα είναι συνταγή για φούντο , αφού πολύ σύντομα  θα αποδειχθεί ότι η περαιτέρω μείωση της δημόσιας δαπάνης θα έχει  ακόμα πιό σημαντικές επιδράσεις στην οικονομική δραστηριότητα και τη δυνατότητα  αποπληρωμής του χρέους σε συνδυασμό με την επιβίωση αυτής της ρημάδας που κατ’ ευφημισμό αποκαλούμε κοινωνία.

Αλλά ο λόγος , εξαίρετοι μου αναγνώστες  , που έφαγα κυριολεκτικά τα  λυσσακά μου  επί τριήμερο για να  γράψω αυτό το ποστ ήταν , όπως έχω δηλώσει εξαρχής , η ευκολία  και η έπαρση ενός ματσαράγκα . Του  προβεβλημένου δηλαδή που βασίστηκε στη μπακαλική των δύο μελετητών του CEPS  σχετικά με τον υπολογισμό  του πολλαπλασιαστή  και ειρωνεύτηκε την έρευνα ( ή μάλλον τις έρευνες ) των …Ολιβιέδων  , χωρίς να διαθέσει λίγο από το πολύτιμο και καλοπληρωμένο χρόνο του σε μια  πιό σοβαρή προσέγγιση του ζητήματος  ( ο γέρο στάρετς σας  ελλείψει μεροκάματου και όντας  στα πρόθυρα της ένδειας είχε παρόλα αυτά και ευτυχώς τον ..άπλετο χρόνο για να το κάνει 🙂 ) .

Να προσθέσω ως λόγο και την αβασάνιστη  εκτίμηση του αγαπητού μου Αφώτιστου  για  το  σχετικό άρθρο του ΜΜ στο Πρώκταγκον. Και τούτο γιατί τα πράγματα δεν είναι πάντα τόσο απλά όσο φαίνωνται , οι ευκολίες δεν αποτελούν  πάντοτε  σταθερό στήριγμα για εκτιμήσεις και η  … στάμπα ποιότητας  made in Proktagon δεν είναι πάντα το απόλυτο εχέγγυο 😉

ΥΓ  : Γνωρίζω ότι λίγοι θα ασχοληθούν πραγματικά με αυτό το ποστ και ακόμα λιγώτεροι θα ανοίξουν και θα μελετήσουν τα προτεινόμενα λίνκια . Επίσης είναι σε μένα φανερό ότι ακόμα λιγώτεροι θα καταλάβουν τις «τεχνικές λεπτομέρειες» . Όμως   έχω ξαναγράψει τέτοιου είδους  «τεχνικό» ποστ και στο παρελθόν σχετικά με την τότε έκθεση της «αμάρτησα για το π… bonus μου» HSBC ( τα συμπεράσματα της οποίας ευαγούς  έχουν ήδη πάει κουβά 🙂 )  σε ένα αντίστοιχο στοίχημα που έβαλα στον εαυτό μου και δεν το μετανοιώνω 🙂